પોતાના પુસ્તકની પ્રસ્તાવનામાં સ્વપ્રશંસા કરનાર લેખક શોભતો નથી. કોઈ એવું કરી બેસે તો બેહુદું લાગે. એવું બેહુદું કે જાણે કોઈ કદરુપો મુરતીયો પોતાની કંકોતરીને ભપકાદાર બનાવવા ન મથી રહ્યો હોય ? લોકો તરફથી પ્રશંસા પ્રાપ્ત થાય તો તેમાંથી પણ વીવેકબુદ્ધીની ચાળણી વડે ઘણું ‘ચાળણ’ કાઢી નાખવાનું હોય. (લોકો ક્યારેક બહુ નમતું તોલતા હોય છે !)
વાચકો, લેખકો કે સાહીત્યકારોએ આ લખનાર વીશે વખતોવખત લખ્યું છે – ‘વીચારોનો વ્યાપ વીશાળ છે, તારણો તટસ્થ છે, જ્યાં ગુણકારી ચીન્તન કડવું હોય ત્યાં લેખક શૈલીનું શહદ નાખીને વાચકોનો રાજીપો જાળવી લે છે; પણ જ્યાં અનીવાર્ય હોય ત્યાં શબ્દોનો તેજાબી ચાબુક ઉગામવાનું પણ લેખક ચુકતો નથી. ટુંકમાં, એમ કહી શકાય કે આ ‘મહેતો’ એવો છે જે મારેય છે અને ભણાવેય છે.’ પ્રસ્તુત અભીપ્રાય મોટા વીવેચકનો હોય ત્યારે લેખકને સ્વાભાવીક જ આનન્દ થાય. જો કે આ પણ પ્રશંસા જ થઈ કહેવાય. પણ ખાતરી રાખજો મારે અહીં એ નીમીત્તે જરા જુદું કહેવું છે.
રૅશનાલીઝમ અંગે મારા મનમાં હમ્મેશાં એક ગડમથલ રહી છે. એ ગડમથલનું ગુમડું અહીં ફોડવું છે. મેં કદી રૅશનાલીસ્ટ બનવાનો પ્રયત્ન નથી કર્યો. કુંડામાં ખાતર નાખીને ઉગાડવામાં આવે એમ મેં પાળીપોષીને રૅશનાલીઝમનો છોડવો ઉછેર્યો નથી. અન્દરથી સ્વયમ્ ઉગેલું એ રૅશનાલીઝમ છે. લોકો પાઉડર નાખી કૃત્રીમ રીતે કેરી પકવતા હોય છે. આ લખનારે ચીન્તનના ફળને કેલ્શીયમ કાર્બાઈડથી પકવવાની ભુલ નથી કરી. દીમાગની હાર્ડડીસ્કમાં જે કાંઈ પડેલું છે તે ભાગ્યે જ બહારથી ઈન્સ્ટૉલ કરેલું છે. પહેલો બળવો સાત આઠ વર્ષની ઉમ્મરે માતાએ માંદળીયું પહેરાવેલું ત્યારે પોકારેલો. ત્યાર બાદ ઘરે વીધી કરતા એક ભગતને પુછી બેઠેલો, તમે માંદા પડો ત્યારે જાતે ઈલાજ કરવાને બદલે કેમ ડૉક્ટર પાસે જાઓ છો? પીતાજીએ તમાચો મારી દીધેલો ! એ તમાચો ગાલ કરતા દીલ પર વધારે ચચરેલો. પણ તે તમાચાથી અંદર વીવેકબુદ્ધીવાદનું વીધીસરનું ખાતમુહુર્ત થયેલું. એને અમૃત ગણો કે ઝેર; હૈયાની ભુમીની એ મુળ નીપજ છે. લેખકે ગમે તેટલી ઉંચાઈ સર કરી હોય; પણ તેના બધા જ વીચારો સાચા હોય એવું ઠરેલ વાચકો માની લેતા નથી. સદ્ ભાગ્યે એવા વાચકોની સંખ્યા વધતી જાય છે એથી સત્યજીવી લેખકોની આવરદા વધી જાય છે. જે તળાવમાં રાજહંસોની વસતી ભરપુર હોય તે તળાવને કાંઠે મોતીનો વેપારી ભુખે નથી મરતો.
પુસ્તક ‘અન્તરના ઈન્દ્રધનુષ’ પુરેપુરું ઈશ્વરના અસ્તીત્વ અંગે નથી; પણ સમગ્ર પુસ્તકનો સ્થાયી–ધ્વની રૅશનલ રહ્યો છે. ઘણા લેખો જેવા કે : ‘અન્ધશ્રદ્ધા અને અધર્મનું સંયુક્ત સાહસ એટલે કોમી રમખાણો’, ‘શ્રી મોરારીબાપુ આટલું વીચારે’, ‘માનવધર્મનો સાચો કર્મકાંડ કયો ?’ વગેરેમાં રૅશનાલીઝમનો મહીમા કર્યો છે. જીવનનાં એ નક્કર સત્યો શ્રદ્ધાળુઓથી પણ અવગણી શકાય એવાં નથી.
હવે પેલા ગડમથલના ગુમડાની વાત કહું તે સાંભળો. માણસના સારા–નરસા કે સાચા–જુઠાનો ચુકાદો, આખરે તો અન્તરની અદાલત તરફથી મળે છે. શું ચોવીસ કલાક આપણી અન્તરની અદાલત જહાંગીરી ન્યાય કરે છે ? શું આપણી જાણ બહારનું કોઈ અગોચર સત્ય આપણે ન સમજી શક્યા હોઈએ એવું ન બની શકે ? સત્યના વીજ્ઞાન આધારીત માપદંડ વડે સાબીત થઈ શક્યું છે ખરું કે આપણી ફુટપટ્ટી પર પુરા બાર ઈંચ છે – એક પણ દોરો ઓછોવત્તો નથી ? દરેક માણસ પોતાની આંખની મર્યાદામાં રહીને જોઈ શકે છે. દીવાલ આગળનું સત્ય તે જોઈ શકે છે; પણ દીવાલ પાછળનું સત્ય તે જોઈ શકતો નથી. એ બન્ને સત્ય વચ્ચે ફોટોગ્રાફ અને ઍક્સ–રે જેવો તફાવત છે. એથી કોઈની પણ વાત સાચી માની લેતાં પહેલાં વીચારવાનું અનીવાર્ય બને છે. ગાંધીજીએ ‘ધર્મમન્થન’માં કહેલું : ‘હું ‘મહાત્મા’ ગણાઉં તેથી મારું વચન સાચું જ છે એમ કોઈ ન માની લે. ઉત્તમ માર્ગ એ છે કે ‘મહાત્મા’ના વચનને પણ બુદ્ધીની કસોટીએ ચઢાવવું ને તેમાં કસ ન લાગે તો તે વચનનો ત્યાગ કરવો.’ ગૌતમ બુદ્ધે પણ કંઈક એ મતલબનું જ કહેલું : ‘હું પ્રસીદ્ધ સાધુ છું કે પુજ્ય છું એ કારણે મારી વાત સાચી માની લેશો નહીં. પણ તમારી વીવેકબુદ્ધીથી મારી વાત ખરી લાગે તો જ તેનો સ્વીકાર કરજો.’
ખરી ગરબડ અહીંથી શરુ થાય છે. સરવાળે તો સત્યની ચકાસણી વ્યક્તીગત વીવેકબુદ્ધી પર જ છોડવામાં આવી છે. પરન્તુ વીવેકબુદ્ધીના માપદંડને થોડી મર્યાદાઓ છે. એમાં ‘તુન્ડે તુન્ડે મતી: ભીન્ના’ જેવું સમ્ભવી શકે. સત્યનું ઘડીયાળ કેવળ એક કાંટાથી ચાલતું નથી. વીવેકબુદ્ધીની સાથે વૈજ્ઞાનીક ચકાસણીના બીજા કાંટા વીના તે અધુરું ગણાય. પ્રશ્ન ઈશ્વરનો હોય, જ્યોતીષનો હોય, વાસ્તુશાસ્ત્રનો હોય કે વહેમ અને અંધશ્રદ્ધાનો હોય; દરેકનો આંખ મીંચીને સ્વીકાર પણ ન કરવો જોઈએ અને તે જુઠું સાબીત ન થાય ત્યાં સુધી તેનો ઝનુનપુર્વક વીરોધ પણ ન કરવો જોઈએ. આસ્તીક–નાસ્તીક દરેકે સત્યની ક્ષમતા પર ભરોસો રાખવો જોઈએ. ‘હમસચ્ચાઈ’ને બદલે ‘બ્રહ્મસચ્ચાઈ’નો આગ્રહ રાખવો જોઈએ. વીજ્ઞાનના કાંટા પર જે વજન નીકળે તે જ સાચું વજન. કેવળ ભગવાન સામે જ નહીં; જરુર પડે તો વીજ્ઞાન સામે પણ વાંધો ઉઠાવવો જોઈએ. અનેકવાર એવું બન્યું છે કે કોઈ વીજ્ઞાનીએ શોધેલા સીદ્ધાન્તને, બીજા વીજ્ઞાનીએ પડકારીને સાચા સીદ્ધાન્તને પ્રસ્થાપીત કર્યો છે. અને વળી પહેલા વીજ્ઞાનીએ પુરી ખેલદીલીથી આખરી સત્યને સ્વીકાર્યું છે. કેટલીક માન્યતાઓને ગેરકાયદેસર રીતે સત્યનો દરજ્જો આપી દેવામાં આવતો હોય છે. એક બહુપ્રચલીત દાખલો જોઈએ. ઘુવડની દૃષ્ટીમર્યાદાને કારણે સુરજ તેને ન દેખાય ત્યારે અંધકાર ઘુવડનું ગેરકાયદેસરનું સત્ય (ઈલ્લીગલ ટ્રુથ) બની રહે છે. વોલ્ટર બેગહોટે કહેલું : ‘માનવજાતે જો કોઈ મોટી વેદના અનુભવવી પડતી હોય તો તે છે પહેલીવાર કોઈ નવા વીચારને અપનાવવાની વેદના !’
માણસના પ્રત્યેક વીચારે ન્યાયની મેઝરટેપથી મપાવું પડે છે અને સત્યની એરણ પર ટીપાવું પડે છે. દરેક માન્યતાએ સત્ય અને ન્યાયની બેધારી કરવતથી વહેરાવું પડે છે. ઘણીવાર જુઠાણું કરવતના દાંતાથી બચી જાય અને કેટલાંક સત્યનો નાહક શીરચ્છેદ થઈ જાય એવું બને છે. ‘પૃથ્વી જ સુર્યની આસપાસ ફરે છે સુર્ય ફરતો નથી’ – એવું સત્ય ઉચ્ચારવા બદલ ઈટલીના મહાન વીચારક બ્રુનોને જીવતો સળગાવી મુકવામાં આવેલો. ‘પૃથ્વીસપાટ નહીં ગોળ છે’ – એવું શોધી કાઢવા બદલ ગેલીલીયોને જીવનભર નજરકેદ કરવામાં આવેલો. સત્યનો માર્ગ શુરાનો હતો અને આજે પણ છે જ. સત્ય કહેવું એ કાંઈ ખાવાના ખેલ નથી. જુઠાણું ધડાધડ બોલી શકાય; સત્ય તો સો વાર વીચારીને બોલવું પડે. વૃક્ષ પરથી પાકું જાંબું પડે ત્યારે તે અડધોઅડધ ધુળમાં મળી જતું હોય છે. આપણી પાસે સૃષ્ટીનાં કેટલાંક એવાં સત્યો છે જે અડધોઅડધ અસત્યની ધુળમાં રગદોળાયેલાં હોય છે. પ્રસ્તુત પુસ્તકમાં ધુળમાં રગદોળાયેલાં એવા સત્યને રજકણરહીત કરવાની પ્રામાણીક કોશીશ કરી છે. હા, એટલો વીવેક જાળવ્યો છે કે ચીન્તનના સમુદ્રમન્થનમાંથી સાંપડેલું સત્ય, ખુદની માન્યતાથી વીપરીત હોય તો પણ તેનો સ્વીકાર કર્યો છે અને જ્યાં વીવેકબુદ્ધીએ વાંધો પાડ્યો હોય તેવી વાત સામે નમ્ર અસમ્મતી દાખવી છે.
ટુંકમાં, સ્વભાવ કંઈક એવો રહ્યો છે કે હું હનુમાન હોઉં તો પણ રામની પ્રત્યેક વાતોમાં ‘હા’ એ ‘હા’ ન મીલાવું અને રાવણ સત્ય કહેતો હોય તો તે એક મુદ્દા પુરતો પણ હું તેને જરુર સાથ આપું. બીજી તરફ વીજ્ઞાન અને ટૅકનૉલૉજીના છંદે ચઢીને ઈશ્વરનું આખેઆખું કોળું દાળમાં નાખતા નાસ્તીકોને પણ પુરી તાકાતથી પડકાર્યા છે. વીચારસરણીમાં ક્યાંક ભીંત ભુલ્યા જેવું લાગ્યું ત્યાં નમ્રભાવે ભુલ સુધારવામાં કદી નાનમ નથી અનુભવી; પણ વીરોધ વ્યક્તીલક્ષી ન બની રહેતાં વીષયલક્ષી જ રહે તે વાતની ખાસ કાળજી લીધી છે.
સાયન્સ અને ટૅકનૉલૉજીનાં ટાંકણાં કુદરત સામે ટક્કર ઝીલી રહ્યાં છે. જે હૃદય ઈશ્વરે બનાવ્યું છે તેવું જ હૃદય (પેસમેકર) માણસે પણ બનાવ્યું છે. જે કંઠ ગળામાંથી નીકળે છે તેવો જ અવાજ વાજીન્ત્રોમાંથી પણ નીકળે છે. જે લોહી ઈશ્વરે આપ્યું છે તેવું જ લોહી માણસે પણ બનાવ્યું છે. કૃત્રીમ બીગબૅન્ગના પ્રયોગની સફળતા પછી હવે તો અસાધ્ય રોગોના ઉપાયો આસાન બનવાના છે અને વરસાદ માટે વીજ્ઞાનની લૅબોરેટરીમાં વાદળોનું વાવેતર થવાનું છે. ઈશ્વર નહીં તો તેણે આપેલી વીવેકબુદ્ધીના ઉપયોગથી દુનીયામાં સર્વત્ર પ્રગતીની રોશની થઈ રહી છે. ઈશ્વરના અસ્તીત્વ વીશે માણસે હવે બહુ ચોળીને ચીકણું કરવા જેવું નથી. ‘ઓમ વીજ્ઞાન દેવતાય નમ:’ એમ કહેવાના દીવસો આવ્યા છે. ઈશ્વર હોય; ન પણ હોય ! શો ફેર પડે છે ? મુકો માથાકુટ ! જે બાબત વીજ્ઞાનના એજન્ડા પર પડી છે તેને માટે એકપક્ષીય ઉતાવળીયો નીર્ણય લેવાને બદલે વીજ્ઞાનના ચુકાદાની વાટ જોવામાં સમજદારી રહેલી છે.
એક વાત યાદ રાખવા જેવી છે. દુનીયામાં ઈશ્વર હોય કે ન હોય; માણસ તો છે ને ? માણસનાં દુ:ખ–દર્દો, તેની સમસ્યાઓ, તેની જરુરીયાતો એ બધા પ્રશ્નો વીજ્ઞાન દેવતાના આશીર્વાદથી પાર પડતાં હોય તો શા માટે ઈશ્વરની પાછળ પડી જવું જોઈએ ? સાચી વાત એટલી જ કે ભુખ્યાનો ભગવાન રોટીમાં હોય છે અને ધનવાનનો ભગવાન તીજોરીમાં. તીજોરી અને રોટી બે મહત્ત્વનાં પરીબળો છે. છતાં એ બન્નેને પ્રાપ્ત કરવા માત્રથી માણસ સુખી થઈ જતો નથી. સુખી થવા માટે દુનીયામાં ઈશ્વરના હોવા ન હોવા કરતાં, માણસમાં માણસાઈનું હોવું જરુરી છે. સૃષ્ટીનું કલ્યાણ કરે એવો રૅશનલધર્મ એક જ છે અને તે છે માનવધર્મ…
પુસ્તક ‘અન્તરના ઈન્દ્રધનુષ’માં રજુ ન કરી શકાયેલો આઠમો રંગ અત્રે રજુ કરવાનો નમ્ર પ્રયાસ કર્યો છે. હમ્મેશની જેમ પુસ્તક વાચકોને ગમશે તો આ રંગોળી સાર્થક થઈ ગણાશે. આભાર સહ…
–દીનેશ પાંચાલ
‘ગુજરાતમીત્ર’ દૈનીક, સુરતની રવીવારીય પુર્તીમાં, વર્ષોથી પ્રગટ થતી શ્રી. દીનેશ પાંચાલની લોકપ્રીય કટાર ‘જીવન સરીતાના તીરે’માંથી કેટલાક ચુંટેલા લેખોના સંગ્રહ ‘અંતરના ઈન્દ્રધનુષ’માં (પ્રકાશક: ગુર્જર ગ્રંથરત્ન કાર્યાલય, રતનપોળ નાકા સામે, ગાંધી માર્ગ, અમદાવાદ – 380 001 પ્રથમ આવૃત્તી: ઓગસ્ટ 2010, પૃષ્ઠ સંખ્યા: 16 + 176, મુલ્ય: 110/-)માંથી આ ગદ્યસંગ્રહની પ્રસ્તાવના લખનાર લેખકશ્રી અને પ્રકાશકશ્રીના સૌજન્યથી સાભાર….
લેખકનાં અન્ય પુસ્તકો:
(1) ‘જીવન સરીતાને તીરે’ (2) ‘ચાલો, આ રીતે વીચારીએ !’ અને (૩) ‘ધુપછાંવ’ એ પ્રથમ ત્રણ પુસ્તકો સુરતના સાહીત્ય સંગમ, ગોપીપુરા, સુરત–395 003 સેલફોન: 98251 12481 વેબસાઈટ: www.sahityasangam.com ઈ.મેઈલ: sahitya_sankool@yahoo.com તરફથી પ્રકાશીત થયાં છે. બીજું એક પુસ્તક ‘મનનાં મોરપીંછ’ (પુરસ્કૃત) ઈમેજ પબ્લીકેશન્સ પ્રા. લી., 199/1, ગોપાલ ભુવન, પ્રીન્સેસ સ્ટ્રીટ, મુમ્બઈ–400 002 ફોન: (022) 2200 2691 વેબસાઈટ: www.imagepublications.com ઈ.મેઈલ: info@imagepublications.com તરફથી પ્રગટ થયું છે. એ સીવાય બીજું એક પુસ્તક ‘જીવનસરીતા’ અમદાવાદના નવભારત સાહીત્ય મંદીર, જૈન દેરાસર પાસે, ગાંધી રોડ, અમદાવાદ–380 001 ફોન: (079) 2213 2921 વેબસાઈટ: www.navbharatonline.com ઈ.મેઈલ: info@navbharatonline.com અને ત્યાર બાદ બાકીના આઠ પુસ્તકો (1) ‘શબ્દોનો સ્વયમ્વર’ (2) ‘ઉરે ઉગ્યો અરુણ’ (3) ‘બોલો, ઈશ્વર છે કે નથી ?’ (4) ‘સ્ત્રી: સંસારલક્ષ્મી’ (5) ‘તનકતારા’ (6) ‘અંતરના ઈન્દ્રધનુષ’ (7) ‘હૈયાનો હસ્તમેળાપ’ અને (8) ‘ધરમકાંટો’ એ તમામ પુસ્તકો ગુર્જર ગ્રંથરત્ન પ્રકાશન, રતનપોળ નાકા સામે, ગાંધી રોડ, અમદાવાદ–380 001 ફોન: (079) 2662 0472/ 2214 4663 ઈ.મેઈલ: goorjar@yahoo.com થી પ્રગટ થયા છે.
લેખક–સમ્પર્ક: શ્રી. દીનેશ પાંચાલ, સી-12, મજુર મહાજન સોસાયટી, ગણદેવી રોડ, જમાલપોર, નવસારી-396 445 ફોન: 02637 242 098 સેલફોન: 94281 60508
♦●♦●♦ ‘રૅશનલ–વાચનયાત્રા’માં મોડેથી જોડાયેલા વાચકમીત્રો, પોતાના સન્દર્ભ–સંગ્રહ સારુ કે પોતાના જીજ્ઞાસુ વાચકમીત્રોને મોકલવા ઈચ્છતા હોય તે માટે, મારા ‘અભીવ્યક્તી’ બ્લોગના હોમ–પેઈજ પર મથાળે આગલા બધા જ લેખોની પીડીએફ, વર્ષવાર ગોઠવીને મુકી છે. સૌ વાચક મીત્રોને ત્યાંથી જ જરુરી પીડીએફ ડાઉનલોડ કરવા વીનન્તી છે.
♦●♦ દર સપ્તાહે મુકાતા ‘રૅશનલ વીચારો’ માણવા અને મીત્રોને મોકલવા જોતા રહો મારો બ્લોગ: https://govindmaru.wordpress.com
અક્ષરાંકન: ગોવીન્દ મારુ, 405, સરગમ સોસાયટી, કાશીબાગ, કૃષી યુનીવર્સીટીના પહેલા દરવાજા સામે, વીજલપોર (નવસારી) પોસ્ટ: એરુ એ. સી. – 396 450 જીલ્લો: નવસારી. સેલફોન: 99740 62600 ઈ.મેઈલ: govindmaru@yahoo.co.in
પ્રુફવાચન સૌજન્ય: ઉત્તમ ગજ્જર – uttamgajjar@gmail.com
પોસ્ટ કર્યા તારીખ: 12–07–2012
‘અભીવ્યક્તી’ 
Hats off to Dineshbhai. You have given ‘Universal truth.’ This is the balanced discussion. Being a science student, I could see that your article is…UNIVERSAL TRUTH and BEST GUIDANCE.
Thanks from the bottom of my heart.
Amrut Hazari.
LikeLike
Simply excellent. Congrats to Dineshbhai !
I would like to check the facts behind the rumor about Galileo.
Pl. keep writing. —-Subodh Shah.
LikeLike
Copernicus is the one who first suggested heliocentric solar system in lieu of geocentric as was widely believed.
Galileo was put under house arrest for rest of his life for adhering to heliocentric solar system.
LikeLike
વહાલા વાચકમીત્રો,
‘અભીવ્યક્તી’ બ્લોગને, અભ્યાસુ વીદ્વજ્જનોની નીયમીત કૉમેન્ટ્સ મળે છે. મારે મન તે આ બ્લોગના શણગારનાં મોંઘાં આભુષણ છે. કૉમેન્ટ્સનું સ્તર પણ એટલું ઉંચું, જ્ઞાનસભર, સૌજન્યપુર્ણ,અન્યોન્ય સમાદરભર્યું હોય છે કે હું નીરાંત અનુભવું છું. હા, લેખ પસંદ કરવામાં મારે જે સાવધાની કે ચીવટ રાખવી જોઈએ તે હું મારી સમજ અને ગજા મુજબ જાળવું જ છું. ‘અન્તરના ઈન્દ્રધનુષનો અદૃશ્ય રંગ’ લેખમાં વૈજ્ઞાનીક ગેલેલીયોને ટેકરી પરથી ફેંકી દેવા અંગે થયેલ ઉલ્લેખ અંગે લેખક શો પ્રતીભાવ આપે તે જોવા પ્રતીભાવકો જેટલો જ હું પણ ઉત્સુક હતો.. આજે લેખકશ્રીને મળવાનું બન્યું ને મેં આ વીગતદોષ પ્રતી તેમનું ધ્યાન દોર્યું.
શ્રી દીનેશ પાંચાલે આ ઐતીહાસીક ઘટના અંગે કશે વાચ્યું હતું તે મુજબ તેમણે લેખમાં ઉલ્લેખ કર્યો હતો. પરન્તુ વાચકમીત્રો એ વીગતદોષ ધ્યાન પર લાવ્યા. તે ભુલનો તેઓ સ્વીકાર કરે છે અને ક્ષતીનીર્દેશ કરવા બદલ વાચકમીત્રોનો આભાર વ્યક્ત કરે છે.
શ્રી દીનેશભાઈ પાસે લેપટોપ છે; પરન્તુ ઈન્ટરનેટથી તેઓ જોજન દુર છે. જેથી બ્લોગ પર તેઓના વતી હું આ રજુઆત કરું છું. આશા છે કે આપ સૌ એ મોટા મનથી નીભાવી લેશો..
સૌનો ખુબ આભાર અને ધન્યવાદ..
–ગોવીન્દ મારુ
LikeLike
Dear Dineshbhai:
Wonderful article. I truly liked your point about how your questioning attitude slowly emerged. My understanding is that none of the free-thinkers / rationalists are “shishy” of some guru. They are not taught rationalism and asked to accept it as-is, like all faith-based teachings. Rationalism is something that emerges from inside. It is certainly helped by someone’s guidance or by reading some scientific literature. But in the end, it is the individual who has to decide using their own judgment, their logic, their વીવેકબુદ્ધી to decide what to accept and what to reject. Over time, that questioning attitude ripens and refines, and only become stronger.
I also like your other point (“સુખી થવા માટે દુનીયામાં ઈશ્વરના હોવા ન હોવા કરતાં, માણસમાં માણસાઈનું હોવું જરુરી છે”). After all, a discussion of existence of God is pointless to our day-to-day life. Our day-to-day life is directed by our morals and societal norms and laws. There is much that needs to be done to help human race, to help preserve other species, and to protect our planet. It is better to focus on those (using science) than to sped time defending or attacking an unprovable hypothesis. If we all live out lives being human, with માણસાઈ, that is good enough. In fact, if everyone did that, it would be a wonderful achievement and a huge leap forward from where the world is today.
With thanks,
A. Dave (દવે)
LikeLike
Greetings,
Bhai Dimesh Panchaal,
With wonderful writup you feeld my morning with joy & happiness .. Truly indre the name of science & results /observation of it laboratory, human have added comfort & extended life span for less then 50% .. still the forces of nature are really greater & have remained unconquerable.. More of scientific innovations have added more of threat to human kind.. Atomic distractions are the vibrent cause of threats of it.
The question is can the life be rich & resourceful without depending what is called scientific innovations?? The answer is YES !
You have expressed by following “Manav-Dharm” I feel it is true delight of your writup
I am waiting to fetch & read your book..
Greetings
Shailesh Mehta
+1 312 608 9836
LikeLike
Very true. However, I find it difficult to believe that Galileo was thrown down from a hill, as this article —otherwise excellent in every way—– mentions. Just checking on factual content. Subodh.
LikeLike
દિનેશભાઈ સાહેબને મારા ખુબ અભિનંદન!
સમસ્યાઓના ચાબકા અને તેના ચીરાની પીડા તો દર અઠવાડિયે આમે ઝીલતા આવ્યા છીએ પણ સાહેબ, આજે તો તમે કુશળ વૈદની જેમ ઉકેલના પૂમડાં-પાટા પણ લઇ આપ્યા! સમજદારી અને સમજોતાનો લેપ-મલમ પણ લગાવી આપ્યો! “સુઝાવ વગરના લખાણની” મારી જૂની અને રીજીન્દી ફરિયાદને એક વધુ મોકો આજે ન આપ્યો!
સાહેબ, મૂલ્યો અને સમતોલનનું ખુબ ચાલાકી અને સમજદારી પૂર્વકનું પીરસણ કરી સાત્વિકતાનું દર્શન પણ કરાવ્યું! એથી પણ વધુ મુલ્યવાન, સાચી રૅશનાલીઝમની સાચી પરિભાષાનું વાચકોને જ્ઞાન કરાવ્યુ!
આજે ધર્મના નામે અને ધર્મ-ધર્મની વચ્ચે જે હુસતુસી, વેરઝેર, દેખાડો-અદેખાઈની લાનછન્તા જન્મી છે તેવી જ લાનછન્તા કોઈકોઈ વખત રૅશનાલીઝમના નામે પણ જોવા મળે છે! રેશનલ-થીંકીંગના મહામુલ્યોને ઘણી વખત અભારીયે ચડાવી, નાસ્તિકતા અને આસ્તિકતાની કટ્ટરતાના આધારે જૂથબંધી છે જે ખુબ ખેદજનક અને બિન-રેશનાલીસ્ટ વર્તાવ છે! અને એ બાબતની શ્રી દિનેશભાઈની આડકતરી ટીકા અને સુઝાવની દિશા ખુબ જ આવકારદાયક છે અને રેશનાલીસ્ટ વર્તાવ પણ છે… ( “ઈશ્વર નહીં તો તેણે આપેલી વીવેકબુદ્ધીના ઉપયોગથી દુનીયામાં સર્વત્ર પ્રગતીની રોશની થઈ રહી છે. ઈશ્વરના અસ્તીત્વ વીશે માણસે હવે બહુ ચોળીને ચીકણું કરવા જેવું નથી. ‘ઓમ વીજ્ઞાન દેવતાય નમ:’ એમ કહેવાના દીવસો આવ્યા છે. ઈશ્વર હોય; ન પણ હોય ! શો ફેર પડે છે ? મુકો માથાકુટ ! જે બાબત વીજ્ઞાનના એજન્ડા પર પડી છે તેને માટે એકપક્ષીય ઉતાવળીયો નીર્ણય લેવાને બદલે વીજ્ઞાનના ચુકાદાની વાટ જોવામાં સમજદારી રહેલી છે”)
દિનેશભાઈએ કહેલી એક બીજી વસ્તુ “સૃષ્ટીનું કલ્યાણ કરે એવો રૅશનલધર્મ એક જ છે અને તે છે માનવધર્મ…” ઉડતીનજરે આવકારદાયક લાગે છે પણ વિજ્ઞાનીક ગંભીરતાના આધારે થોડી હેરાનજનક બાબત હોવાથી સુધારાનો અવકાશ જણાય છે! દવેભાઈની કોમેન્ટમાં પણ કઈંક આવો જ ભાવ હોઈ તેમ લાગે છે.
માનવે “માનવતા અને માનવધર્મના” નામે અતિરેક કરવા માંડ્યો છે જેને કારણે માનવ-વસાહતો (જંગલો, પશુ-પક્ષીઓ અને બીજા જીવજંતુઓની મોટી હનારત કરી) પૃથ્વી પર ઠેરઠેર રાક્ષસી ગતિથી વિકસી રહી છે! અને કીડા-મંકોડાની જેમ ઉભરાઈ રહેલી ઉપદ્રવી માનવ વસ્તીએ પૃથ્વીના resourcesનો there is no tomorrowની જેમ બગાડ કરી અને જંગલો, પશુ-પક્ષીઓ અને બીજા જીવજંતુઓની મોટી હોનારત કરી, પૃથ્વીના Ecological balanceની (ચરોતરી ભાષામાં કહીએ તો) પત્તરધમી નાખી છે! પૃથ્વી અને તેની આજુબાજુના Atmosphereને લગભગ Irreversible-damage કરી આપણી પૃથ્વી અને માનવ સંશ્કૃતિને જોખમમાં મૂકી દઈ, આપના બાપદાદાની સલાહ “કોઈપણ વસ્તુનો અતિરેક નુકશાનકારક છે” ને સાચી પડી છે! વિજ્ઞાનને વિજ્ઞાનના અતિરેકથી નુકશાનનો ઈશારો શૈલેશભાઈ (મહેતા)એ પણ તેમની કોમેન્ટમાં કર્યો છે! તો રેશનાલીસ્ટ દ્રષ્ટીએ આપણે માનવ ધર્મ કરતા “શૃષ્ટિ-બચાવો-ધર્મ” ની વધુ જરૂર છે!
LikeLike
સુખી થવા માટે દુનીયામાં ઈશ્વરના હોવા ન હોવા કરતાં, માણસમાં માણસાઈનું હોવું જરુરી છે. સૃષ્ટીનું કલ્યાણ કરે એવો રૅશનલધર્મ એક જ છે અને તે છે માનવધર્મ……
Dinesh Panchal’s Thoughts as a Post !
The thought of “God there or NOT” is noted.
ManavDharm is Rationalist Idea.
ManavDharm OR Mansai is ALSO a Divine idea.
It is the WRONG attitude of the Rationalists & the Dharmik Humans to see the DIFFERENCE in these TWO Concepts.
The Rationalists think of HUMANS ( & the SEVA) & DELETE the DIVINE ( God)
The Dharmiks think of the HUMANS ( & the SEVA) & keeps the DIVINE in their MINDS.
So..Wake up ALL !
Do your DUTY ( Seva) with your HEART !
Do not say ONE is WRONG & his THOUGHT is ONLY RIGHT.
DR. CHANDRAVADAN MISTRY
http://www.chandrapukar.wordpress.com
Govindbhai….Hope to see YOU & your READERS on Chandrapukar.
LikeLike
Wil you please quote any reference of the fact you quoted that Gelileo was thrown in the valley from the top of the mountain? Up to now, we learnt that he was imprisoned for the life and he wrote a book named ” Two new sciences.” Of course the Rationalists here do not believe that some one should question his thought. And if you follow the same practice, I do not mind. As new Generation of Rational Dharmdhurandhar is in offing.
LikeLike
One may give Yogdaan in translating this article into Gujarati.
http://en.wikipedia.org/wiki/Humanitarianism
LikeLike
ઈસ્વીસન પહેલા છસ્સો ઉપર થઇ ગયેલા તત્વ વેત્તા બૃહસ્પતિની વાત હવે લોકોને ગળે ઉતરશે .
LikeLike
શ્રી ગોવિંદભાઈ,
જે પોપ અને જે ચર્ચો, ગેલેલીયોને આજીવન નજરકેદની સજા કરી શકે, તે પોપ અને ચર્ચોની શક્તિ, પ્રભાવ અને Brutalityની કલ્પના પણ આપના માટે શક્ય નથી….અને એ તો હતી ૧૫મી સદીની વાત!
આપણી ૨૧મી સદીમાં પણ ચીનમાં કે ઈરાનમાં રિફોર્મીસ્ટોની જેલમાં કે નજરકેદ દરમિયાન શું હાલત થાય છે તેની અમુક Brutality તો આપણને એ વ્યક્તિના Interview દરમ્યાન જ ( Provided કે જો એ વ્યક્તિ પોતાનો જાન બચવા નસીબદાર બને) કે પછી તે વ્યક્તિના નજીકના મિત્રો, પડોશીઓ, કે પછી જે તે ગામના બીજા લોકોએ તે સંબંધમાં સાંભળેલી કે જોયેલી હકીકતો, કે પછી ફેમીલી સભ્યોપાસેથી મેળવેલી માહિતી પરથી જ જાણી શકાય છે!
ટૂંકમાં, દિનેશભાઈની ચોખવટ આવકારદાયક છે! Internet કે બીજી કોઈ જર્નલમાં લખાયેલી વિગતો સિવાયની, તે સંબંધમાં લખાયેલી બીજી વિગતો, વિવાસ્પદ જરૂર હોઈ શકે પણ તે વિગત હમેશા ખોટી જ છે, તે Attitude પણ વ્યવહારિક (Rationalist) નથી! ખાસ કરીને ધિક્કારતા જરૂરી નથી!
મારા સંભાળવામાં પણ આવ્યું હતું કે, ગેલેલીયોની પુત્રીએ (કે જે પોતાના પિતાને બેહદ પ્રેમ કરતી હતી) પોતાના પિતા પર કોપાયમાન આ ખુબ શક્તિશાળી (તે જમાનાના રાજાઓ કરતા પણ વધુ) ચર્ચો અને પોપનો, પોતાના પિતા પરનો ગુસ્સો ઓછો કરવા Nun તરીકે આખી જીંદગી વિતાવી! ….પ્રેમ અને કુરબાનીની પરાકાસ્ઠI….!……બુદ્ધિજીવીઓ ભલે દલીલો કરાયા કરે, (પણ મારા-પોતીકા અભિપ્રાય પ્રમાણે) તે બાબત માટે…..Hats off!
LikeLike
” ટુંકમાં, સ્વભાવ કંઈક એવો રહ્યો છે કે હું હનુમાન હોઉં તો પણ રામની પ્રત્યેક વાતોમાં ‘હા’ એ ‘હા’ ન મીલાવું અને રાવણ સત્ય કહેતો હોય તો તે એક મુદ્દા પુરતો પણ હું તેને જરુર સાથ આપું. ”
આ વાક્યના સંદર્ભમાં . . .
દ્રૌપદીના વસ્ત્રહરણના સમયે , ભીષ્મ માત્ર એ જ વાત ને વળગી રહ્યા કે તેઓં આજીવન હસ્તિનાપુરના સિહાંસન ની રક્ષા કરશે અને કુરુવંશના સેવક બની રહેશે , તે પ્રતિજ્ઞા એવા કપરા કાળે પણ જાળવવાનો શો અર્થ ?
જો ઉભા થઇ તેમણે , દુર્યોધનને એક અડાડી દીધી હોત , તો ઈતિહાસ કૈક અલગ જ હોત !
સાથે સાથે , યુધીસ્થીરે ( ધર્મરાજ ) જયારે અધર્મપૂર્વક આચરણ કરતા બધા જ ભાઇઓં અને દ્રૌપદી ને દાવ માં મુક્યા , ત્યારે પણ બાકીના પાંડવોએ પણ મોટાભાઈ ની આમન્યા જાળવવાની શું જરૂર હતી ?
અને તેમ છતાં , જયારે અંતિમ સમયે તે બધા સદેહે સ્વર્ગ સીધાવતા હતા , ત્યારે દ્રૌપદી સદેહે ન જઈ શક્યાં , કારણ પૂછતા તેમને કહેવામાં આવ્યું કે તેઓં અર્જુન પ્રત્યે વિશેષ ભાવ રાખતા હતા !!!!!
માટે જ , આવા સમયે જ સર્વે ની વિવેક્બુધ્ધીનું પાણી મપાઈ જાય છે .
LikeLike
Wow! Excellent point Niravbhai!
LikeLike
and the gist of the post is :
‘એક વાત યાદ રાખવા જેવી છે. દુનીયામાં ઈશ્વર હોય કે ન હોય; માણસ તો છે ને ? માણસનાં દુ:ખ–દર્દો, તેની સમસ્યાઓ, તેની જરુરીયાતો એ બધા પ્રશ્નો વીજ્ઞાન દેવતાના આશીર્વાદથી પાર પડતાં હોય તો શા માટે ઈશ્વરની પાછળ પડી જવું જોઈએ ? સાચી વાત એટલી જ કે ભુખ્યાનો ભગવાન રોટીમાં હોય છે અને ધનવાનનો ભગવાન તીજોરીમાં. તીજોરી અને રોટી બે મહત્ત્વનાં પરીબળો છે. છતાં એ બન્નેને પ્રાપ્ત કરવા માત્રથી માણસ સુખી થઈ જતો નથી. સુખી થવા માટે દુનીયામાં ઈશ્વરના હોવા ન હોવા કરતાં, માણસમાં માણસાઈનું હોવું જરુરી છે. સૃષ્ટીનું કલ્યાણ કરે એવો રૅશનલધર્મ એક જ છે અને તે છે માનવધર્મ’
vaah !
LikeLike
નિરવ ની નજરે…. સાહેબ,
ધર્મ અને Moralityને નસ્ટ કરવાના આશયવાળા આ પ્રગતિશીલ આત્માઓને સમજાવવાનું કે ૫-6 હાજર વર્ષ પહેલાના ઈતિહાસ પર નજર કરવાને બદલે આજે આપણે શું છીએ અને ક્યાં છીએ તે વિચારીએ અને સમજીએ! એ દ્રષ્ટી હશે તો સમજાશે કે ગાડી તો જે સ્ટેશન પર ઉભી હતો તેનાથો બહુ આગળ નથી ગઈ! છેલ્લું સ્ટેશન છોડ્યું તે તો ૫-૬ હાજર વર્ષ પહેલા આવી ગયેલું સ્ટેશન છે!
આપણા બહુ પ્રગતિશીલ અને વિવેકબુદ્ધિશીલ આત્માઓને સમજાશે કે પુષ્પક વિમાન તો ત્યારે પણ હતું! સંજય પણ ઘરે TV પર બેસી આંધળા-ધૃતરાષ્ટ્રને લડાઈમાં શું થઇ રહ્યું છે તે કહી રહ્યો હતો! Target-head-missilesથી પણ વધુ Sophisticated એવા Targeted વ્યક્તિનું ફક્ત નામ બોલીને છોડી શકતા ભ્રમાહસ્ત્રો હતા! Stem-cell અને Genetic-cloningની Technology કૌરવોના જન્મ વખતે અને તેથી પણ પહેલા વપરાતી હતી! 50 વર્ષની મહેનત અને $30 billion જેટલા પૈસાના બગાડ પછી સાયન્ટીસ્ટો કહે છે કે Higgs Boson પાર્ટીકલ હવે તેમને શોધી નાખ્યો છે પણ હજુ ૧૦૦% ખાતરી કરવાની બાકી છે! આ અતિ નાના Subatomic પાર્ટીકલને તેમણે God-particle નામ આપ્યું છે તેથી હવે આપણા વિવેકબુદ્ધિશીલ આત્માઓ God-particleની મદદથી પોતાની નવી ઉપરની મુજબની દુનિયા બનાવશે અને ત્યારે ભગવાનની બરાબરી કરી કહેવાશે!
ઇતિહાસના “જીવ જાય પણ વચન ન જાય” જમાનામાં વડીલોને પણ ખુબ માં આપતું અને તેમના વચનને શિરમાન્ય ગણાતા અને તેથી અનર્થો પણ થયા હશે! પણ “મોટાને માન-પોતાના વચનની કિંમત-ફરજ અદા કરતા મોતને પણ ભેટવું-કાબુ અને સયંમમાં રહેવું અને વર્તવું”ના જમાનાને આજના સયંમ-કાબુ વિના જમાના સાથે સરખામણી શા માટે અને કઈ રીતે થઇ શકે? સ્વામી સચિદાનંદજી ને પૂછીએ તો જવાબ મળે કે, “કાબુ વગરનું જો બેકાબુ જીવન જ જો જીવવું છે તો પછી તમારી Car ને પણ કાબુમાં રાખતી બ્રેક જ કઠાવી Car શા માટે નથી ચલાવતા”?
સયંમિત-જીવનના-મહારથી ભીષ્મે એક કાંકરે ૩ પક્ષી માર્યા:
(૧) આજના મુલ્યો-રહિત લોક-માનસની જેમ પક્ષ-પાટલી નહિ બદલીને, ભીષ્મસેને પિતાને આપેલ વચનની લાજ રાખી!
(૨)જો ભીષ્મે પક્ષ-પાટલી બદલી હોતતો દુર્યોધન મહાભારતની લડાઈ પણ ન લડ્યો હોત અને અધર્મીનો નાશ પણ ન થયો હોત તેથી ભીષ્મે તેમ ન કર્યું.
(૩)પ્રભુ પ્રેમી ભીષ્મે પ્રભુ સામે લડતા લડતા પોતાનું મોત થાય, તેથી વધુ સારો પોતાનો અંત ન જોયો.
LikeLike
Dear Ashwinbhai,
You seem to think that Purana (ancient stories) and Itihas (history) are the same. It is not so. Three thousand years ago stories were told to propagate religion, glorify heroes and teach some lesson. There were no paper or ink, knowledge was transmitted through word of mouth. Stories were modified and added to by later writers. The original Mahabharata had about 40,000 stanzas only and was called JAY. Today it has more than 1,20,000 stanzas. Where did they come from?
I am not making this up. Scholars have found many such facts. Lots of research has been done by organizations like the Bhandarkar Research Institute of Pune and many others. Nobody expects these stories to be true to the words. Things like Brahmaastra and Pushkar Viman and many others are there to entertain and inspire, not as a recorded fact of history.
If you need any more facts on such matters, please contact me via e-mail or phone. We both happen to live in Missouri, USA.
You can have your own beliefs in whatever but I request you and other intelligent friends to consider the above point and think a little more before believing every word in the Puranas.
Even Bhagwan Shankaraacharya has preached Discrimination or Vivek above all.
Thanks. —Subodh.
LikeLike
Excellent beginning and well balanced approach. However, there are few items that could be debated, such as……..
મેં કદી રૅશનાલીસ્ટ બનવાનો પ્રયત્ન નથી કર્યો. કુંડામાં ખાતર નાખીને ઉગાડવામાં આવે એમ મેં પાળીપોષીને રૅશનાલીઝમનો છોડવો ઉછેર્યો નથી. અન્દરથી સ્વયમ્ ઉગેલું એ રૅશનાલીઝમ છે.
All the rationalist writers I know have been of the same kind. Not only that, most rationalist writers, (myself one of them), grew up in highly religious families. What they observed happening around them in their childhood did not make any sense to them. That turned them away from the rituals and started looking elsewhere to find the answers. Obviously the science provided most of the answers. Rationalism grows on oneself. It doesn’t have to be and/or cannot be cultivated. It certainly can be refined thru’ reading and understanding laws of nature.
—પ્રશ્ન ઈશ્વરનો હોય, જ્યોતીષનો હોય, વાસ્તુશાસ્ત્રનો હોય કે વહેમ અને અંધશ્રદ્ધાનો હોય;—–
I think clubbing existence of GOD with other areas stated here causes confusion. There is hardly any logic in other areas. They have caused more harm than good to whoever sincerely believes in them.
The topic of God’s existence is very sensitive, touchy and could lead to endless debates and arguments. Yet it is important to note that there is a major difference between believing in some form of Creator and believing in the customized, selective, partial God. Most believers believe in their own image of God. The “partial” God who would change laws of nature in their favor, even though that may cause harm to others: The “Greedy” God who could be influenced by offerings; A “vindictive” God who would cause us harm if we did not praise him in our prayers and so on. I believe it is not rational to support understanding of such a partial, greedy, vindictive God. Once a person starts believing in such a God, he is very likely to believe in HIS so called self appointed agents, whom we have been calling here as Babas and Bapus. That defies the whole purpose of rational thinking and leads to superstitions.
Science deals with laws of nature. It does not and cannot prove or disprove human beliefs. Those need to be tackled logically by us humans only. Not only that, scientifically proven theories also are not accepted by a vast majority if it turns out to be against the popular belief. Case in point is the well known “Evolution Model”
LikeLike
Dear Dineshbhai Panchal and Govindbhai Maru:
Thank you. A number of Questions got answered by this article for the Rationalists and Others. There are certain Questions remain unanswered till to-day. They may Not be Material for the Objective Reasoning. We Know that there are Human Beings and Animals on our Planet. They have to Live, Inter-dependently only. They have problems created by Ignorant people, e.g. Violence, Wars, Destruction, Killings of Innocent People and Animals. Why? What can be Done about them? The Solutions are there. Non-Violence and Peaceful Living together. Science has found some answers by their Inventions and we Use them for ameliorating the situation like Ignorance, Illiteracy, Sicknesses, Poverty, Elderly and Retirees, etc. These can be resolved either by and through Governments, Social Actions, Charities, etc.
We need to work towards these Resolveable Problems instead of wasting time in Praying in Temples, etc. as God is or is Not Helping. We can do it. “Self Help is the Best Help”. “God Helps those (Only) who Help Themselves”. “Serving People is Serving GOD”. There is an Entity which is NOT Helping. Why Spend Resources in Building Temples and Practising Rituals. Let us Invest Money in Schools, Hospitals, Orphanages, etc. “Dont Give them Fish, Teach them to Fish” so that they may Not have to Beg their whole Life. “Charity is No Solution, Philanthropy is”.
Jain Philosophy is Scientific enough as they Believe in “Philosophy of Karma” i.e. “You Reap as you sow”. This is “COMMON SENSE”. You can’t get Mangoes, if you put up a Neem Tree. Where does the Need come for GOD or any Other Super Power to give you the Gift of what you need. “Work is Worship”. One works and Earns a Living.
There are some Unanswered Questions yet Not resolved, e.g. “Who came First? Egg or Hen? Who Created the Universe and ALL Living Beings? We See People and Animals Dying and Being Born every day. It is perpetuating. Life, Death and Rebirth is a Cycle. We may call it Reincarnation. May be due to or as a result of Karmas. We Neither know our Past, Nor our Future. Why worry about them? Do your Duty. GEETA says -“Karmanye Va Dhi Karaste, Maa Faleshu Kadachana”. This is the Entire KARMA THEORY. Nothing Happens by Idle, Armchair Worshipping and Philosophy Preached by Gurus and Pundits. They make a Living out of People. They say that there are Millions of Sadhus and Gurus making Money Out of their Profession and Some have become very Rich. This is Exploitation of the Innocent People.
The phase of Bribery came out of this among People, Governments and Bureaucracy. There are “Takers and Givers”. In the West it is called Tips, Gratuity, etc. Therefore, it is Crystal Clear for Rationalists to Start Working to Assist All Living Beings as much as they can. As more People start believing, as in the West, in NON-Religious Activities. “LONG LIVE RATIONALISTIC SCIENCE”.
With regards to All Friends.
Fakirchand J. Dalal July 17, 2012.
9001 Good Luck Road,
Lanham, MD 20706.
U.S.A.
LikeLike
Dear Fakirchandbhai,
You have good ideas. Please help me reply to my America born grandson who has the following ideas: He says:
“KARMA theory is good for inspiring us to be moral and virtuous. That is welcome. But how do you know it is true?
It is certainly not common sense. We see good men suffer and bad men prosper
everyday in this world. Your theory may be true only if we accept Rebirth and all the major non-Indian religions (Christianity, Islam, Jew) do not accept Rebirth. Should I believe that only we, the Indians, are wise? But we are only 15% of the world.”
What should I tell him? He is studying Comparative Religion.
Thanks for your help. —- Subodh Shah from NJ, USA. —
LikeLike
Dear Suboth Shah,
I know you did not ask the question to seek an answer; you already have your own views.
Anyway this is how I would put the “Karma” theory. It works in this life only and that also partially as there is no reincarnation. Our good or bad thoughts have no repercussions until we act on them. Even the actions do not have public consequences until someone else is aware of our deed. (Our conscience is certainly affected by our thoughts as well as well as our actions, public and private, but that is beyond the karma theory) Our publicly known actions do have consequences. However that also depends on so many factors, it would be hard to call it a theory.
For example, in certain times and places your arm could be chopped off for stealing a bread while in other places one can get away cheating people for billions. The list could go on.
The theories of karma, reincarnation and soul being independent of the body are all interlinked. Either we have to believe in all of them or none of them. For my explanations on these topics I refer interested readers to my earlier articles on this blog.
LikeLike
So, for the peaceful social co-existence, we need social awareness as well as good law and order system in place instead of relying on traditional belief systems. They may have worked well in past because of the ignorance. Today people are aware of their ineffectiveness. That is why we see so much wrong doing going on.
LikeLike
Dear Dalal sir,
You asked, . “Who came First? Egg or Hen?
I have heard this a hundred times. The answer is simple, the egg came first. Eggs were around for millions of years before chickens came into existence. Reptiles lay eggs. The first chicken came out of the egg of its ancestral species. Mutation may have played a role in that. Mutation is a major factor in the Evaluation. Same is true for every single species which has evolved from an organic molecule.
LikeLike
Dear Subodhbhai Shah:
Glad to know that Your grandson is living in U.S.A. If NOT Karma Theory, than WHAT can be the determining factor that some one is born in Poor or Rich Family. Some People who are Doing Good Karmas and still Poor is possible, because Results of Karma, which is Cumulative over lives after lives. The Cycle of Birth and Death is a continuous Chain. Nothing Happens Immediately or even in one or few lives. The Number of People believing in One Theory, does Not make it Wright or Wrong. Sometimes Majority can be Wrong as well, in Democracy. Is the Present Corrupt Government in India, Right? NO. It is a Democratically Elected Group of Unholy Alliances. Only the People of India can Change this situation through Ballot Box i.e. Election.
Eastern Religions are primarily based on NON-VIOLENCE, while the entire History of ABRAHAMIC Religions i.e. Christianity, Judaism and Islam, that grew up in the vicinity of Jerussalam, are based on VIOLENCE. India has NOT invaded any Other country in its entire History. It has absorbed All Religions, including even Invading Muslims. It is The Basic Culture which is Different i.e. Philosophical East vs. Materialistic West. One has to Look at an ERA, NOT only few hundred years of History, which is Continuous.
You are Looking at North America and Europe, that are sliding Down, having Lost their Empires around the World. Exploitation is the basis of Material Prosperity. It may be through Slavery (Buying Blacks as Slaves), Racism, Invasions/Wars, Multi-National Corporations, Immigrants (from the Poorer Countries), Sexual In-equality (In the Men dominated World), Anti-Labour Policies, Monarchies/Dictatorships of Oil-Sheikhs and Communists, etc. The entire Human History is full of Evidences. The Measure of one’s Possessions/Richness is Not the Only means of/for Happiness and/or Un-Happiness. This Discussion can Go On Long, yet the Rationality and Logic are to be applied in Analysis, to come to the Right Judgment/Decision. Thanks and regards.
Fakirchand J. Dalal. July 18, 2012.
LikeLike
Dear Fakirchand Dalal Sir,
I agree with lot of your views you have expressed in past. However, this time I beg to differ with you on several points.
I have written several articles on the subjects of reincarnation, Atma and associated Karma in detail. So, I will not repeat my views on those topics here again. If you are interested, you may read those if you care to. However I would respond in short to some of the points you raised here?
————WHAT can be the determining factor that some one is born in Poor or Rich Family.—————
My question to you sir is, If someone’s children are not borned in his family, where else would they be borned? Isn’t childbirth a biological phenominon?
People say that Atma leaves our body when we die. That means living being becomes non-leving without Atma. My question is, “when does Atma enters our body to make us living for non-living? We know that the male sperm and female egg are both living cells. The time sperm enters the egg is called conception. Very shortly the egg starts dividing. At no point this new life form is non-living. Meaning that there is no need for a outside Atma to enter. It already is living. Otherwise it could not grow.
Isn’t it time to accept more logical new explation than the traditional one which can not fill the gap?. Of course, we should be open to even more convencing theory whenever someone presents it. Until then, I stand by my presentation. Further details could be found in the articles as stated above.
——————— The Number of People believing in One Theory, does Not make it Wright or Wrong. Sometimes Majority can be Wrong as well, ——————————
Exactly. I completely agree with you on this point. At the same time, whatever someone said centuries ago, does not make it right either.
All these great sages, Gods, HIS massengers, Avatars, Tirthankers etc. did believe the earth to be stable, flat, at the center of the universe, and what have you. And what happened? Some ordinary persons from a land of violant “Anaryas” came up with totally different views. And now most of the the world believes them. I make my point with only one example, though there are numarous.
—————-Eastern Religions are primarily based on NON-VIOLENCE, while the entire History of ABRAHAMIC Religions i.e. Christianity, Judaism and Islam, that grew up in the vicinity of Jerussalam, are based on VIOLENCE.———————-
Sure, we like to believe that. But what does the History says? According to My readings so far, Mahavir, Buddha and Jesus preached love, peace and specially non-violance in any circustances. Some others justified violance “Under certain Circumstances”. Obviously no religious “originator” would preach outright violane. By the way, how many Vishnu’s Avtars were to KILL someone? Just curious, no suggestions.
This was only for the top level Great ones. Followers of every religion has fought enough wars on the name of a religion.
——————– India has NOT invaded any Other country in its entire History——————————
Right again, but for different reasons.
1) India, as we call it today, was never under one rule except for handful of rulers. Just like rest of the world, India was also divided in several hundred kingdoms throughout her history. All these Kings and Emporers were busy fighting with each other. They had no time or need to go any further. Without wars, how else could they amass the wealth, get free labout to build their palaces and forts etc?
2) India was/is “protected” by natural borders except for the “passes” on the northwest side. There was a formidable Persian empire to be conquerd on the other side of these passes for a relatively smaller king in that region. Other more powerful kings like Chandragupta or Ashoka had to conquer all smaller kings before getting to the west border. Their armys were exhausted by the time they got there. The Moghuls had very friendly relations with Persians. Many of their begams came from Parsia.
If Indian kings were inhereantly non-violants, then we would not have studies about the great Mauryas, Guptas, Harshvardhan etc in north, Chalukays, Rais and Pandays in south and all that. Every Empire is a product of numarus wars. The whole world loves and worships war heros. India is no exception.
Sir, all over the world, kings had to fight wars. For Some it was for self protection. For more ambitious ones it was for the glory and power. Invaders came to India for the wealth, and not because they were any more violant than the local breed.
LikeLike
Dear Dalal Saheb,
You raise so many points at a time that I am unable to answer any. To speak only about one point in your above reply:
You are firmly committed to the view that we and only we, the Indians, know best and all others are mistaken, materialistic and inferior. And you consider this view of yours as analysis, logic and rationality. To reply to that kind of self-pride and studied indifference to other people’s viewpoints, this blog may not suffice. So please excuse me. I shall prefer to watch your exchanges with Gada saheb. I am sure he will reply to you better than I can. Thanks for sharing your views with us.
— Subodh–
LikeLike
This is in response to Ashvinbhai’s July 16 comment:
Dear Ashvinbhai:
Your assumption that everything written in Mahabharat is Fact and not Fiction, is a bit concerning. By the same token, can we assume that everything written in the “hunger games” books is a fact? Or how about the Mr. India movie. If i assume that a device for invisibility must have existed in the 1980s, simply because a story mentioned it, am i wrong?
Ved Vyas must be commended for is phenomenal imagination. He took some historical events and wove a wonderful story around it. While it may be well established that there were actual people called Krushn and Bheem etc. at that time, there is absolutely no evidence that everything else is ture, especially planes, mantra-based weapons, or TV. Those are hyperbole layered on either by Vyas himself or by others over the intervening years.
I think we should stick to facts in a rationalism blog. Certainly, we can provide opinions, but cannot promote well-disputed stories (with no evidence whatsoever) as facts.
With respect
A. Dave (દવે)
LikeLike
Everything and everyone I have read so far has called Ved Vyas as a Rushi-kavi, a poet, one of the best ever. No one ever said he was an eminent Historian. Doesn’t that count for anything?
Suppose, a century or two later if someone showed superman, spiderman or any other sci-fi movie, should that be consider as the reality of today? Movies are lot more convincing evidance than a printed text.
LikeLike